قواعد مهم فقهی برای استفاده در لوایح دفاعی

سوال از بهترین وکیل اصفهان    قواعد  مهم فقهی،حقوقی  کدام  هستند ؟

آیا به کار بردن این قواعد در لوایح دفاعی  موثر است ؟

پاسخ وکیل فرزاد جوادی نژاد : بله به کار بردن قواعد در لوایح فقهی اولا  نشان دهنده تسلط وکیل بر مبانی فقهی می باشد  ثانیا خود قانون هم رجوع به منابع فقهی معتبر را تجویز نموده است  ثالثا  می تواند باعث درک بهتر موضوع برای  دادگاه شود 

۱-قاعده ائتمان

متن : « الامین لا یضمن » یا « لیس علی الامین الاالیمین »

یعنی: امین ضامن نیست . یا بر امین چیزی جز سوگند لازم نیست .

( القواعد الفقهیه ، ج 2، صص 4 تا 16- ماده 614 و613 قانون مدنی )

2-قاعده اتلاف

متن: « من اتلف مال الغیر فهوله ضامن »

یعنی : هر کس مال دیگری را تلف کند ضامن آن خواهد بود.

( القواعد الفقهیه ،ج2، صص 17 تا 39- ماده 238قانون مدنی

3-احترام مال مسلمان

متن: « حرمه مال المومن کحرمه دمه » ( حد یث نبوی )

یعنی : مال مومن همانند خون وی محترم است .(اصل 46و47 قانون اساسی )

4- قاعده احسان

متن: « ما علی المحسنین من سبی .( سوره توبه/91)

یعنی بر نیکوکاران ایرادی نیست .

(دکتر ابوالحسن محمدی ، قواعد فقه ، ص41 – ماده 306 قانون مدنی – ماده 55 مجازات اسلامی )

5-قاعده ارشاد

متن : « اعلام الجاهل علی العالم واجب .»

یعنی : اقدام انسان در جهت ضرر خود ، مسقط ضمان است .

( دکتر محمدی، قواعد فقه ، ص235- 1215قانون مدنی )

7- قاعده اقرار عقلا

متن : « اقرار العقلا علی انفسهم جائز »

یعنی : اقرار انسان عاقل به ضرر خود نافذ است .

(تحریرالجمله ، ج1،ص99 ، ش 64 – ماده 1275 قانون مدنی – ماده 202 آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 )

8- « الاقرب یمنع الا بعد »

متن: « الزموهم بما الزموا انفسهم .»

یعنی : به هر آنچه که غیر خودتان ( پیروان مذاهب اسلامی ملتزم هستند ، شما نیز آنان را ملزم کنید .

(توضیح المسائل، بحث قاعده الزام ، آیه الله خوبی )

10- « البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر »

یعنی : آوردن شاهد بر عهده مدعی و سوگند خوردن بر عهده خوانده است .

( القواعد و الفوائد ، ج1، قاعده 154 ، ص 417- ماده 1257 و 1325 قانون مدنی – ماده 197 و 272 قانون آیین دادرسی مدنی )

11- « تصد یق الامین فیما ائتمن علیه »

یعنی : صاحب مال باید قول امینی را که مال را نزد او امانت گذارده بپذ یرد .

12- تعیین

اگر امر دایر بین تعیین و تخییر در انجام وظیفه ای شد، اصل بر حقیقت است .

13- التلف زمن الخیار من مال من لا خیار له .

یعنی : تلف شدن مال در زمان خیار ، از کیسه آن که حق خیار ندارد محسوب می شود .

( القواعد الفقهیه ، ج2 صص 62 تا 84 – ماده 387 قانون مدنی )

15- قاعده حل

متن : کل شی کان مشتبها بین الحلال و الحرام بحمل علی الحلال .»

یعنی : اگر چیزی مشکوک بین حلال و حرام بود آن را جزء حلال ها محسوب می کنیم .

16- الدین مقدم علی الارث .

یعنی ادای دین ، مقدم بر ارث بردن است .( ماده 868 قانون مدنی ) .

( القواعد الفقهیه ، ج 1 ، ص 240 – ماده 740 قانون مدنی )

17الزعیم غارم .( حدیث نبوی)

یعنی : کفیل باید از عهده مورد کفالت بر آید .( القواعد الفقهیه ، ج 1 ص 240 – ماده 740 قانون مدنی )

18 قاعده تسلیط

متن : « الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم .» ( حدیث نبوی )

یعنی : مردمبر جان و مال خویش ، سلطه و اختیار دارند . ( ترمینو لوژی حقوقی ، ص 258 ، ش 2083 – اصل 46 و 47 قانون اساسی )

19- قاعده سوق

یعنی: آنچه در بازار و جامعه مسلمانان عرضه می شود پاک و حلال است مگر خلافش ثابت شود .

20- اصل صحت

متن : « حمل فعل المسلم علی الصحه.»

یعنی : اعمال شخص مسلمان ،محمول بر صحت و درستی می باشد .( القواعد الفقهیه ، ج 1، ص239)

21 – عدل و انصاف

یعنی : اگر در تعلق مالی به یکی از دو نفر مردد باشیم بین آن دو بالمنصفاته تقسیم می شود .

22- عدم سماع الا انکار بعد الا قرار .

( ماده 1277 قانون مدنی )

23- قاعد ه تبعیت عقد از قصد

متن : « العقود تابعه للقصود .»

یعنی : عقدها تابع قصدهای متعاقدین است .

( القواعد الفقهیه ، ج 4 ، ص 212 – ماده 191 و 194 قانون مدنی )

24- قاعده علی الید

متن : « علی الید ما اخذت حتی تودیه .»

یعنی : بر صاحب ید است تا آنچه را که گرفته به ذی حقش تحویل دهد .

( القواعد الفقهیه ، ج 4، ص21 – ماده 308 قانون مدنی )

25 – قاعده غرور

متن: « المغرور یرجع علی من غره .»

یعنی : فریب خورده به کسی که فریبش داده مراجعه می کند ( تا خسارت بگیرد)

( القواعد الفقهیه ، ج 1، ص225 )